Nog altijd kan ik boosheid voelen wanneer iemand lelijk doet over mensen die door de maatschappij worden bestempeld als ‘anders’ (wie is er identiek gelijk aan een ander?) of wanneer blijkt dat zij minder meetellen in de maatschappij. Ik denk ook dat dit één van de redenen is dat ik in de zorg ben gaan werken: ik wil voor degenen opkomen waarvan hun stem niet gehoord wordt.

Gewoon vriendinnen

Vera en Annelies waren vriendinnen met wie ik als jong meisje speelde in de buurt waar ik opgegroeid ben. We deden verstoppertje of tikkertje. Vera kon niet lang rennen, want dan werd ze blauw, dus deden we na vijf minuten iets anders; stoepkrijten of boekjes lezen.

Toen ik een jaar of acht werd en begon te beseffen dat de wereld niet alleen om mij draaide, begon mij op te vallen dat er anders met Vera en Annelies werd omgegaan dan met andere kinderen in de buurt. Een buurtgenootje vertelde me dat zij ‘gek’ waren, ‘mongooltjes’ noemde hij hen. Hij begreep niet waarom ik met hen wilde spelen. Ik kon niet echt uitleggen waarom ik dat wilde en dat wilde ik ook eigenlijk helemaal niet uitleggen. Voor mij waren ze gewoon mijn vriendinnen. Ik weet nog dat ik het verhaal verontwaardigd vertelde tegen mijn moeder toen we ‘s avonds aan tafel zaten. Ik was boos omdat iemand in mijn ogen onaardig had gepraat over mijn vriendinnen.

"Ik probeerde gewoon aan te sluiten en zocht naar manieren om toch met hen te spelen".

Nu, dertig jaar later, denk ik bij het schrijven van dit stuk aan hen terug. Vera en Annelies. 2 meiden van toen 12 jaar, allebei geboren met het syndroom van Down. Ik hield me niet bezig met het feit dat Vera haar hart niet goed werkte, of dat ik soms moeite had met verstaan wat Annelies zei. Ik probeerde gewoon aan te sluiten en zocht naar manieren om toch met hen te kunnen spelen want Vera deelde altijd haar snoep en Annelies kon mij keihard duwen op de schommel. Voor mij als kind boeide het niet wat niet kon, de dingen die wel konden maakten mij blij met hun vriendschap (en de snoepjes natuurlijk ook).

Ik mag werken

Mijn eerste baan, toen ik 16 was, was een vakantiebaan in het verpleeghuis waar mijn moeder avond-, nacht- en weekendhoofd was. Ik werkte op de afdeling somatiek en hielp de bewoners met eten, drinken en maakte de bedden op en de postoelen schoon. Het was in de vakantie nadat ik mijn middelbare schoolexamen had gedaan en vond het zo leuk dat ik de opleiding tot Verzorgende IG ben gaan doen. Dat was een BBL opleiding waarbij ik steeds tien weken werkte en dan twee weken naar school ging. Na deze opleiding ben ik terecht gekomen op de afdeling PG (Psycho Geriatrie), een gesloten afdeling voor mensen met dementie. Hier heb ik een fantastische tijd gehad en veel ervaring opgedaan in het omgaan met gedrag wat soms moeilijk te begrijpen is. Wat ik hier vooral leerde was dat het gedrag van de ander niet over mij gaat, maar vooral iets zegt over hoe de ander zich voelt en de moeite die de ander heeft om dat op een andere manier te uiten.

"Dat was overigens ook het moment dat ik voor het eerst hoorde van de behandelmethode Triple-C".

Omdat de fysieke zorg voor deze doelgroep steeds zwaarder werd en mijn lichaam het niet goed meer aankon, was het tijd om iets anders te zoeken. In eerste instantie met pijn ik mijn hart, ik deed het werk heel graag, maar toen ik bij ASVZ solliciteerde verdween mijn verdriet wat naar de achtergrond. Een informatieavond en een speeddate resulteerden in een sollicitatie. Dat was overigens ook het moment dat ik voor het eerst hoorde van de behandelmethode Triple-C.

Dit lag precies in mijn straatje; het model zet niet de beperking of het gedrag centraal, maar juist de persoon! Zoals ik keek naar Vera en Annelies, gewoon mijn vriendinnen waarmee ik sommige dingen niet maar heel veel dingen wel kon doen, keken zij ook naar het begeleiden van mensen met een beperking. Het behandel- en organisatiemodel Triple-C is gericht op: ‘Het gewone leven ervaren.’ Wanneer mensen in een menselijke omgeving wonen, zullen zij eerder menselijk gedrag laten zien.

ASVZ

In 2011 vervolg ik mijn zorg carrière bij ASVZ. Eerst op een woongroep waar 7 mannen met een ernstig verstandelijke beperking en een intensieve begeleidingsvraag wonen, later op een woongroep waar ook weer 7 mannen woonden. Zij hadden een matig/licht verstandelijke beperking en verstoring in hun seksuele ontwikkeling.

Nu werk ik op een kinderwoongroep waar kinderen tussen de 8 en 13 jaar wonen. Zij hebben allemaal een licht verstandelijke beperking en een intensieve begeleidingsvraag. Die intensieve begeleidingsvraag houdt in dat zij, op het moment dat zij onduidelijkheid of angst ervaren, dit meestal tonen met fysieke of verbale agressie.

Het werken met mensen met een beperking kan heel zwaar zijn. Fysiek, doordat er op de groepen waar ik werk best wel eens een worstelpartij plaatsvindt, maar op emotioneel gebied soms nog zwaarder. Sommige cliënten hebben heel veel meegemaakt. Ze zijn bijvoorbeeld ernstig beschadigd geraakt door allerlei nare ervaringen in hun verleden. Soms zie je deze trauma’s terug in hun gedrag, ze laten dan zien waar ze bang voor zijn. Er zijn momenten waarop ik dat moeilijk te verkroppen vind, ik kan hen niet direct van die angsten afhelpen en dat doet wat met me, het geeft me een machteloos gevoel. Gelukkig heb ik veel lieve collega’s die mij begrijpen en waar ik terecht kan om mijn hart te luchten. Maar nogmaals; de kleine (en soms ook grote) successen die we samen behalen maken het allemaal de moeite waard.

"Het zoeken naar wat hen drijft, waar ze van houden of juist niet".

Een fijne uitdaging aan mijn werk vind ik het zoeken naar de juiste wijze van benadering van de kinderen. Het leren kennen van hun karakters, het zoeken naar wat hen drijft, waar ze van houden of juist niet. De kleine successen die ik met hen samen mag boeken waardoor hun zelfvertrouwen groeit zijn een enorme drijfveer om na een zware dag met veel conflicten weer door te gaan. De activiteiten die ik met de kinderen onderneem en waar ik het meest van geniet zijn vooral de ‘doe’ activiteiten. Wanneer we met z’n allen actief bezig zijn verlagen we het stress hormoon en komt er ruimte voor ontspanning en plezier. Zo neem ik bijvoorbeeld mijn hond weleens mee en laten we haar samen uit!

Studeren!

Naast mijn werk ben ik ook weer gaan studeren in 2019. Ik ben op dit moment bezig met het derde jaar van de studie Social Work (deeltijd). De verdieping in verschillende stoornissen en psychologie helpen mij anders te kijken naar gedrag en te zoeken naar manieren om ermee om te gaan.

Op dit moment is het, zoals iedereen wel weet, ontzettend druk in de zorg. Zo ook in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Er is voor de cliënten veel onduidelijkheid en onzekerheid met betrekking tot alle maatregelen en het steeds moeten sluiten van scholen en het bijvoorbeeld in quarantaine moeten.

Uitnodiging...

Daarnaast is er (landelijk) een ernstig tekort aan bekwaam personeel. Tegen mensen die twijfelen om in de zorg te gaan werken zou ik willen zeggen; neem eens contact op met een organisatie in je buurt, kijk op de website, vraag of je eens mag komen kijken of wordt bezoek vriend of -vriendin (ook heel belangrijk!). Veel instellingen bieden goede opleidingen aan en als je het mij vraagt, is werken in de zorg het meest mooiste werk dat er is!